سطح جزئیات (LOD) و رویکرد عملی در به‌کارگیری آن

در عصر دیجیتال، صنعت ساخت از طریق مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، پیشرفت بسزایی کرده است. سطح جزئیات می‌تواند از یک نمایش هندسی ساده تا یک مدل کاملا دقیق متغیر باشد. برای اجرای موفقیت آمیز یک پروژه، کلیه‌ی بخش‌ها باید به صورت واحد و در ارتباط با یکدیگر باشند. زیرا تفاوت در درک نقشه‌ها و طرح‌ها با توجه به دانش فردی افراد درگیر در پروژه باعث ایجاد مشکلات متعددی می‌شود.

بسیار مهم است که روش جامع و بهتری برای برقراری ارتباط بین کارفرمایان، طراحان، پیمانکاران و سایر ذی‌نفعان وجود داشته باشد. LOD راهی است که در آن رشته‌ها و بخش‌های مختلف می‌توانند نیازهای خود را به یکدیگر منتقل و از نحوه پیشرفت کارها مطلع شوند. سطح جزئیات (LOD) عبارت است از سطح اطلاعات و ترسیماتی که باید در یک مدل BIM قرار داده شود.  بطور خلاصه، سطح جزئیات (LOD) چارچوبی است که برای مشخص کردن سطح توسعه مدل BIM استفاده می‌شود و این سطح توسعه به نحوه ارتباط و هماهنگی همه‌ی تیم‌های پروژه کمک می‌کند.

ویژگی‌های اجزای این سطوح و سطح اطلاعات در هر مرحله LOD در بخش زیر شرح داده شده است:

LOD 100 (مفهومی)

این یک سطح مفهومی است، که در آن عناصر مدل‌سازی به صورت گرافیکی با اشکال و نمادهای مربوطه نشان داده می‌شوند. این عناصر ممکن است فقط بصورت یک بلوک پروژه را نشان دهند. این سطح شامل شکل و اندازه نمی‌شود. در این سطح، فضاهای پروژه به‌صورت تقریبی از لحاظ اندازه، شکل و موقعیت مدل‌سازی می‌شوند. این سطح برای درک طراحی و الزامات فضایی مورد نیاز است.

به طور خلاصه LOD 100 مدل سازی عناصر شامل، اجسام فضایی (سه‌بعدی) بر اساس نیاز منطقه، در طراحی می‌باشد.

 LOD 100 در بحث سازه‌ای شامل کف‌های معماری و سازه، عمق و ضخامت تقریبی تیرها و ستون‌ها (بدون نوع مصالح) می‌باشد.

LOD 100 در بحث تاسیسات شامل عناصر به‌صورت شماتیک است که در آن یک طرح مفهومی و کلی از طرح (نوع سیستم گرمایش،سرمایش، محل‌جایگذاری تقریبی و…) ارائه می‌شود.

LOD 200 (هندسه تقریبی)

در این سطح، عناصر مدل به صورت گرافیکی به عنوان یک سیستم یا مجموعه کلی با مشخصات تقریبی، اندازه، شکل، مکان و جهت نشان داده می‌شوند. هرگونه اطلاعات بدست آمده از عناصر در LOD 200 باید تقریبی در نظر گرفته شود. اطلاعات غیر گرافیکی نیز ممکن است به مدل اضافه شوند، اما جزئیات خاصی ندارند.

در LOD 200 فضاها با عناصر محدود کننده مانند دیوارها، کف‌ها و ستون‌ها محدود می‌شوند. محیط و مساحت با توجه به عناصر محدود کننده محاسبه می‌شوند، همچنین این اشیا شامل عناصر محدود کننده عمودی (فضای‌سه‌بعدی) نیز می‌شوند.

LOD 200 در بحث‌ سازه‌ای

• اندازه تقریبی، شکل و ضخامت اجزا مشخص می‌گردد.
• پلان با ابعاد نزدیک به واقعیت، اعضای قاب و آکس‌بندی به طور دقیق مشخص می‌گردند.

LOD 200 در بحث تاسیسات

• طرح بندی‌های شماتیک (اندازه، شکل و مکان تقریبی عناصر) را شامل می‌شود.
• همچنین در بحث سیستم اطفا حریق، طرح بندی‌های شماتیک، (اندازه، شکل، محل برق کشی، رایزرها و سایر تجهیزات و عناصر) را شامل می‌شود.

LOD 300 (هندسه دقیق)

LOD 300 همان مستندات ساخت (CD) است. این سطحی است که در آن مدل‌ها شامل مقدار دقیق اندازه، موقعیت، جهت، جزئیات ساخت و مونتاژ و اطلاعات نصب می‌شوند. اطلاعات و داده‌های موجود در این سطح را می‌توان در مرحله ساخت پروژه استفاده کرد.

در بحث سازه‌ای LOD 300

1.  شامل هندسه، موقعیت و جهت  تمام عنصر سازه همراه با مصالح مشخص می‌گردد.
2. مدل‌سازی باید شامل سطوح شیب دار یا فرورفتگی کف، بازشو‌های دهانه‌های اصلی یا کف مانند آسانسور و داکت، اندازه بالا و پایین شمع و… باشد.
3. ابعاد خارجی عنصر نیز باید مدل‌سازی مشخص شود.

در بحث تاسیسات LOD 300

1.  شامل مدل‌سازی عناصر بر اساس اندازه، فاصله، شکل و محل تجهیزات (بازشو‌ها)، همراه با شیب و محدوده تقریبی آن‌ها بصورت کدگذاری شده می‌باشد.

LOD 350 (هندسه دقیق با اتصالات)

عناصر در LOD 350 حاوی اطلاعات مشابه با LOD 300 هستند، اما در این سطح تداخلات، تکیه‌گاه‌ها و اتصالات نیز مدل می‌شوند. همچنین چگونگی ارتباط یک سیستم با سایر سیستم‌های پروژه نیز نشان‌داده می‌شود.

LOD 350 در بحث سازه‌ای

1. کلیه‌ی قسمت بازشو با دتایل کامل مشخص می‌گردد.
2. ارتفاع واقعی عناصر از کف  و نقاط مرجع مشخص می‌گردد.
3. محل اتصالات اعضا باید همراه با عناصر اصلی آن‌ها مانند بیس پلیت‌ها، صفحات اتصال‌دهنده، انکرها و بولت‌ها همراه با اندازه، شکل، جهت و مواد مناسب مشخص گردند.
4. محل قرارگیری تیرچه‌ها همراه با ابعاد و شکل دقیق آن مشخص می‌شوند.
5. تکیه‌گاه‌های پله همراه با جزئیات آن مدل‌سازی می‌شود.

LOD 350 در بحث تاسیسات

1. المان‌ها با ابعاد دقیق، شکل و فاصله واقعی، محل اتصالات و عایق‌ها  مدل می‌شوند.
2. کلیه قسمت‌های سیستم‌ها کدگذاری می‌شود.
3. مدل‌سازی واقعی لوله و تجهیزات مرتبط، فاصله دقیق بین آن‌ها، محل اتصالات اجزا، شیب لوله‌ها، شیرآلات، اتصالات بین آن
4. اندازه واقعی، شکل و فاصله لازم برای همه قلاب‌ها، تکیه‌گاه‌ها و سیستم کنترل ارتعاش مشخص می‌گردد.
5. مدل‌سازی دقیق محل عبور لوله از کف یا دیوار

LOD 400 (ساخت)

اطلاعات ساخت و مونتاژ  را می‌توان مستقیماً از این سطح مدل‌سازی استخراج کرد، به عبارت دیگر، جزئیات و اطلاعات موجود در عناصر LOD 400 را می توان مستقیماً به تأمین کنندگان تحویل داد تا اجزای موردنظر را تولید یا تهیه‌کنند.

بحث سازه‌ای

1. همه عناصر شامل ستون‌ها، تیرها، بادبند‌ها، گاست پلیت‌ها، اتصالات، صفحات و … با مشخصات کامل مدل‌سازی شده و جهت ساخت و مونتاژ آماده می‌شود.
2. این مدل همچنین حاوی اطلاعات غیر گرافیکی است که برای هر عنصر مشخص گردیده و اطلاعات با ترتیب مناسب دست‌بندی می‌شود.
3. تداخل‌گیری کلی و نهایی انجام شده و تداخالات برطرف می‌شود.

LOD 400 در بحث تاسیسات

1. همه عناصر نظیر لوله و تجهیزات مربوط به آن، سیستم تهویه لوله‌ها با جزئیات کامل مدل می‌شود.
2. تکیه‌گاه‌ها، قلاب‌ها و سیستم نگه‌دارنده برای کلیه‌ی لوله‌ها مدل می‌شود.
3. محل دقیق نصب و دسترسی به عناصر همراه با نوع اتصال آن مشخص می‌شود.
4. تداخل‌گیری کلی و نهایی انجام شده، و تداخالات برطرف می‌شود.

LOD 500 (چون ساخت As-built)

این سطح از مدل دارای همه هندسه و اطلاعات مناسب جهت عملیات بهره‌برداری و نگهداری پروژه درچرخه‌ی عمر آن می‌باشد.

 موقعیت مکانی نهایی و تأیید‌شده عناصر در آن مشخص شده و اطلاعات ارائه‌دهنگان خدمات، نوع سیستم‌ها و تجهیزات با دسته‌بندی دقیق مشخص می‌شود که این اطلاعات پس از ساخت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

برای عملیات نگهداری بهره‌برداری جزئیات زیر باید در مدل حاوی اطلاعات در این سطح گنجانده شود:

1. اطلاعات اولیه- نوع سیستم، نام تجهیزات، مدل BIM   تجهیزات و شکل واقعی
2.  اطلاعات هندسی با جزئیات کامل
3. کلیه اطلاعات مربوط به دفترچه بازرسی و تعمیرات، چک لیست‌های مربوطه، دفترچه ثبت مشخصات کارکنان و تکنسین مربوطه
4. اطلاعات ثانویه تجهیزات شامل قیمت، تاریخ خرید و محل خرید
5. اطلاعات تکمیلی شامل ضمانت، فرآیند مونتاژ، عملکرد سیستم، دفترچه راهنما، و جدول عملکرد تجهیزات

نتیجه‌گیری:

LOD یک تعریف استاندارد از شیوه تکمیل پروژه BIM ایجاد می‌کند و احتمال مغایرت‌ها بین طراحی و ساخت را در اتمام پروژه حذف می‌کند. با استفاده از LOD، تیم‌هایی که در رشته‌های مختلف کار می‌کنند می توانند با دقت بیشتری با یکدیگر همکاری‌ کرده و هماهنگی‌های لازم را انجام دهند. LOD با استفاده از تکنیک‌ها و تکنولوژی پیشرفته وضوح را در کلیه‌ی مرحله طراحی و ساخت افزایش می‌دهد.