واژه‌نامه اصطلاحات BIM

حوزه معماری، مهندسی و ساخت و ساز به سرعت در حال تکامل است. با توجه به ظهور فناوری‌هایی مانند BIM، بسیاری از متخصصان و ذینفعان این صنعت در مورد اصطلاحاتی که دائماً می‌شنوند احساس سردرگمی می‌کنند.

در این مقاله، به بررسی برخی اصطلاحات خاص صنعت ساخت و ساز و BIM می‌پردازیم.

مدل‌سازی سه‌بعدی

مدل‌سازی سه‌بعدی یکی از رایج‌ترین بخش‌های BIM می‌باشد که از یک محیط داده مشترک برای ایجاد و اشتراک گذاری اطلاعات گرافیکی و غیر گرافیکی در یک پروژه استفاده می‌کنند.

مدل‌سازی چهاربعدی

مدل‌سازی 4 بعدی، اطلاعاتی مانند زمان و توالی ساخت را به پروژه اضافه می‌کند که این امر به ذینفعان اجازه می‌دهد تا از روند ساخت پروژه درک صحیحی داشته باشند. این بخش از طریق افزودن داده‌های اطلاعاتی زمان‌بندی به المان‌ها سه‌بعدی بدست می‌آید.

مدل‌سازی پنج‌بعدی

مدل‌سازی 5 بعدی، به اطلاعات هزینه ارتباط دارد که مدل BIM را با اطلاعات دقیق هزینه مربوط به اجزا و سیستم‌های مختلف، غنی می‌کند. مدل 5 بعدی هزینه‌های عملیاتی و هزینه‌های جایگزینی مرتبط با هر فعالیت را در یک پروژه تعبیه می‌کند. دقت محاسبه به سطح مدل‌سازی بستگی دارد.

جهت مطالعه بیشتر در مورد ابعاد BIM کلیک کنید.

مدل اطلاعات دارایی Asset Information Model

یک مدل اطلاعات دارایی اساساً یک مدل BIM است که تمام اطلاعات لازم جهت بهره‌برداری و مدیریت دارایی‌ها را پس از ساخت شامل می‌شود. یک دارایی می‌تواند به کارهای عمرانی یا زیرساختی یا هر دارایی اختصاصی پروژه در مدل BIM را شامل باشد.

مدل اطلاعات ساخت Building Information Model

مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، اساس تحول دیجیتالی در صنعت معماری، مهندسی و ساخت و ساز (AEC) می‌باشد. BIM یک فرآیند جامع ایجاد و مدیریت اطلاعات برای یک پروژه مهندسی می‌باشد. بر اساس یک مدل هوشمند، BIM داده‌های ساختار یافته و چند رشته‌ای را با استفاده از یک مدل دیجیتال نمایش می‌دهد.

هماهنگی BIM و تداخل‌گیری BIM Coordination-Clash Detection

هماهنگی در بحث BIM به ذینفعان مختلف اجازه می‌دهد تا در طول چرخه عمر پروژه BIM با یکدیگر همکاری کنند. این کار برای جلوگیری از تداخلات و شناسایی آن در مراحل اولیه برای به حداقل رساندن اتلاف منابع و هزینه انجام می‌شود. تشخیص برخورد به کشف تضاد بین عناصر مختلف پروژه از طریق یک رویکرد دیجیتال، از طریق مدل BIM کمک می‌کند.

سطوح (BIM Levels)

BIM در سطوح مختلف از سطح صفر تا سطح 3 را شامل می‌شود که در آن سطح صفر به معنای استفاده از سیستم دو بعدی CAD بدون در نظر گرفتن همکاری هماهنگی بین بخش‌های مختلف است. می‌توان گفت که سطوح BIM نقاط عطف مشخصی هستند که فرآیند مدل‌سازی را به سمت همکاری بیشتر می‌برد. سطوح متمایز به شرح زیر است:

سطح صفر: تهیه پیش نویس دو بعدی CAD بدون همکاری بین ذینفعان.

سطح 1: ادغام CAD 3D و CAD 2D برای تولید اسناد و اطلاعات محصول. داده‌ها به صورت الکترونیکی از طریق یک محیط داده مشترک CDE، تعریف می‌شود. اگرچه هیچ همکاری بین ذینفعان مختلف وجود ندارد. هر کدام داده‌های خود را حفظ می‌کند.

سطح 2: کار مشترک با استفاده از مدل‌های CAD 3D که در آن اطلاعات از طریق یک فرمت مشترک به اشتراک گذاشته می‌شود.

سطح 3: ادغام کامل کار بین همه ذینفعان با استفاده از مدل پروژه مشترک ذخیره شده در یک محیط داده مشترک برای حذف تضادها.

لیست تجهیزات و اقلام مورد نیاز Bill of Quantities (BOQ)

لیست مصالح مورد نیاز توسط مشاور مربوطه و از طریق مدل‌های BIM مقادیر دقیق مواد، قطعات و غیره به تفکیک بخش‌ها تهیه می‌شود.

لیست موجودی و قطعات اولیه Bill of Material (BOM)

BOM به لیست موجودی، شامل مواد اولیه، قطعات، اجزا و غیره مربوط می‌شود در حالی که BOQ تعداد کل مواد مورد نیاز برای تکمیل یک پروژه را فهرست می‌کند.

اجزا و اشیا BIM Objects

یک شی BIM حاوی اطلاعات در مورد آن جزء و هندسه آن که مشخصات فیزیکی آن را در یک مدل نشان می‌دهد.

برنامه اجرایی BIM Execution Plan (BEP)

یک برنامه اجرایی BIM برای مدیریت پروژه تحت BIM است. BEP به دو دسته BEP قبل و پس از قرارداد طبقه‌بندی می‌شود که در آن BEP قبل از قرارداد طرح نحوه پاسخ به نیازهای کارفرما و BEP پس از قرارداد شیوه و برنامه پاسخ به این نیازها است.

استاندارد BS 1192

این اصطلاح، یک آیین نامه اجرایی است که از آن جهت ارجاع به نحوه تولید اطلاعات AEC، به طور مشترک در ارتباط با یکدیگر استفاده می‌شود.

استاندارد BS 1192-4

استانداردی که از آن جهت تهیه پیش نویس اطلاعات مشترک مرتبط مورد نیاز، جهت برآورده کردن الزامات تبادل اطلاعات بوسیله COBie استفاده می‌شود.

محیط داده مشترک Common Data Environment (CDE)

یک مخزن اطلاعات قابل اشتراک گذاری است که می‌تواند توسط همه ذینفعان در یک پروژه BIM استفاده شود. تمام داده‌های مربوط به یک مدل BIM با استفاده از CDE و از طریق فضای ذخیره‌سازی ابری ایجاد، ذخیره و به اشتراک گذاشته می‌شود که می‌تواند توسط بخش‌های مختلف برای هماهنگی و افزایش بهره‌وری استفاده شود.

تبادل اطلاعات ساختمانی Construction Operations Building Information Exchange (COBie)

یک طرح داده جامع متشکل از بخشی از اطلاعات که به مدیر نگه‌داری پروژه تحویل داده می‌شود.

 مشخصات و نحوه تبادل اطلاعات Data Exchange Specification

مشخصات و نحوه تبادل داده طبق استاندارد برای فرمت‌های الکترونیکی برای تسهیل تبادل داده‌های دیجیتال بین نرم‌افزارهای مختلف BIM استفاده می‌شود.

مدل یکپارچه یا کلی Federated Model

این یک مدل یکپارچه است که با ترکیب مدل‌های مختلف در یک مدل واحد ایجاد می‌شود. این کار با ادغام کردن چندین مدل در یک مدل واحد از طریق فرآیند کار مشترک انجام می‌شود.

راهنمای تحویل اطلاعات Information Delivery Manual

یک کتابچه راهنمای تحویل اطلاعات برای شناسایی فرآیندهای مختلف ساخت و ساز و بیان اطلاعات مورد نیاز در هر مرحله ایجاد می‌شود. IDM با استفاده از فرمت استاندارد مشخص شده در ISO 29381-1 توسعه یافته است. کتابچه راهنمای تحویل اطلاعات به گونه‌ای طراحی می‌شود که اطلاعات مورد نیاز را در اختیار ذینفعان قرار دهد.

ارزیابی چرخه عمر Life-cycle Assessment (LCA)

ارزیابی چرخه عمر،تعیین اثرات زیست محیطی هر پروژه است و تمامی قسمت‌های سازه از نظر مواد ساخته‌شده، انرژی مصرف شده، زباله و آلاینده‌های آزاد شده در کل چرخه عمر سازه را شامل می‌شود. LCA برای بررسی اثرات زیست محیطی یک پروژه، از یک روش استاندارد تعریف شده در ISO 14040 استفاده می‌کند.

سطح جزئیات Level of Detail

یک استاندارد تعریف شده در PAS 1192-2 است که سطح جزئیات مدل و سطح جزئیات مربوط به اطلاعات را نشان می‌دهد. سطح جزئیات مدل، محتوای گرافیکی مدل‌ها را در هر مرحله مشخص می‌کند و سطح اطلاعات مدل محتوای غیر گرافیکی درون مدل‌ها در مراحل مختلف را مشخص می‌کند. سطح جزئیات می‌تواند شماتیک، مفهومی یا تعریف شده باشد.

سطح توسعه Level of Development (LOD)

به متخصصان صنعت ساخت و ساز اجازه می‌دهد تا سطح مشخصات مدل‌های اطلاعات ساختمان را در مراحل مختلف طراحی و ساخت بیان کنند. این فرمی از یک مرجع استاندارد است که وضوح، دقت و قابلیت اطمینان محتوای یک مدل BIM را ارتقا می‌دهد.

Open BIM

یک نسخه منبع باز از یک مدل BIM با استفاده از استانداردها و چارچوب‌های مشخص می‌باشد.